Informuję, że w dniu 07.01.2021 r. do Urzędu Miejskiego w Libiążu wpłynęło pismo Prezesa Zarządu Elemental Strategic Metals sp. z o.o., z którego wynika, że spółka rezygnuje z uwzględnienia Libiąża jako jednej z potencjalnych lokalizacji projektu (kopia pisma w załączeniu).
Chciałbym odnieść się do całej sytuacji. Gdy kandydowałem na Burmistrza w wyborach samorządowych w 2018 roku, jednym z elementów mojego programu wyborczego była aktywizacja gospodarcza terenu pogórniczego po Ruchu II w Libiążu. Jej celem jest stworzenie alternatywnych w stosunku do kopalni Janina miejsc pracy oraz nowych źródeł przychodów do budżetu gminy Libiąż. Ten 24-hektarowy teren, stanowiący własność Spółki Restrukturyzacji Kopalń SA. jest jedynym tak dużym, niezagospodarowanym przez ponad 15 lat, terenem inwestycyjnym w tej części Małopolski Zachodniej. Decyzje w sprawie jego zagospodarowania należały czasem do osób, które posiadały więcej, aniżeli Burmistrz Libiąża, możliwości i instrumentów lokowania tam – jak same to podkreślają – „mądrych inwestycji”. Bezowocnie. Poza tym terenem gmina Libiąż nie posiada już na swoim obszarze tak dużych jednolitych gruntów – zaledwie kilka hektarów będących jej własnością znajduje się w okolicach Wałgasza oraz w centrum miasta. Tereny pogórnicze i poprzemysłowe nie są atrakcyjne dla każdego inwestora. Z reguły są przedmiotem zainteresowań branży produkcyjnej mniej lub bardziej uciążliwej dla środowiska (uciążliwej w myśl przepisów, bo w XXI wieku tego typu firmy stosują najnowocześniejsze zabezpieczenia i powodują mniejsze zanieczyszczenie niż śmieci albo złej jakości węgiel spalane w domowych paleniskach). Są na Śląsku gminy takie jak Żory, które wręcz promują się tym, że w swoim portfelu inwestycyjnym nie posiadają terenów pogórniczych, wymagających m.in..: uporządkowania, rewitalizacji, dekontaminacji.
W kwietniu 2020 r. za pośrednictwem Krakowskiego Parku Technologicznego pojawiła się w Libiążu firma Elemental Strategic Metals z Grodziska Mazowieckiego, należąca do holdingu Elemental Holding SA. Była zainteresowana wdrożeniem innowacyjnej technologii recyklingu baterii litowo-jonowych i katalizatorów z odzyskiem metali o strategicznym znaczeniu, współpracując przy swoim projekcie badawczym z naukowcami Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie. Działalność planowała w systemie Gospodarki Obiegu Zamkniętego,
Od samego początku ESM prowadziła działania w sposób transparentny i profesjonalny. Jasno określiła, że rozważa kilka lokalizacji, a ulokuje siedzibę swojej firmy oraz rozwinie działalność za pomocą pozyskanych środków unijnych (ok. 332 mln zł z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju) tylko tam, gdzie stworzone jej zostanie przyjazne środowisko inwestycyjne. Ponieważ teren po Ruchu II posiada spore braki w mediach, firma równolegle podejmowała rozmowy z dostawcami gazu, energii oraz wody. Planowała bowiem zostać na lata i nie tylko dać mieszkańcom nowe, trwałe miejsca pracy, stając się gwarantem dużych przychodów do budżetu gminy, ale idąc dalej – planowała powiązać swoją firmę z kształceniem młodych mieszkańców tak, aby mogli w przyszłości mieć stabilne zatrudnienie i nie musieli szukać pracy w aglomeracjach. Tu zaznaczam, że szanując zdanie mieszkańców Kosówek, jako Burmistrz nigdy nie pozwoliłbym na lokowanie w gminie inwestycji stwarzających zagrożenie dla mieszkańców i środowiska.
Ponieważ zgodnie z przepisami inwestycja zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor zobowiązany był do uzyskania decyzji środowiskowej. Musiał także uzyskać pozwolenie zintegrowane dla planowanej w zakładzie instalacji. W momencie złożenia kompletnego wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, burmistrz nie może odmówić wszczęcia postepowania, co nie przesądza wydania pozytywnej decyzji. Postępowanie może się także zakończyć wydaniem decyzji negatywnej. Musi jednak zostać przeprowadzone rzetelnie i z całą starannością.Pamiętać należy również, że odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może nastąpić wyłącznie na podstawie przesłanek wskazanych w przepisach ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, a jej podstawą nie mogą być subiektywne odczucia, co do prawdopodobnej szkodliwości przedsięwzięcia w przyszłości, niemające potwierdzenia w dokumentach i opiniach. W tym miejscu chciałbym także zdementować nieprawdziwe informacje, jakoby firma wystąpiła o wydanie pozwolenia na budowę. Nigdy takiego procesu nie rozpoczęła.
Natomiast proces o wydanie inwestorowi decyzji środowiskowej od początku był prowadzony zgodnie z prawem, przejrzyście, z udziałem wszystkich przewidzianych przepisami prawa stron. Jeszcze raz podkreślam, że gmina Chełmek nie jest w tej sprawie stroną postępowania, gdyż inwestycja leży w granicach administracyjnych Libiąża. W skierowanym apelu Burmistrz Chełmka i Przewodniczący Rady Miejskiej w Chełmku wspominają o sposobach komunikacji w cywilizowanym świecie. Tymczasem na sesję, na której podejmowali apel sprzeciwiający się inwestycji Elemental Strategic Metals nie został zaproszony ani Burmistrz Libiąża, ani przedstawiciel inwestora, czy też przedstawiciele libiąskiej rady, by zaprezentować swoje stanowisko w tej sprawie.
W mojej ocenie temat realizacji w Libiążu innowacyjnego projektu badawczo-rozwojowego i inwestycyjnego stał się przedmiotem gry politycznej, uprawianej głównie w mediach społecznościowych. Inspirowały ją przede wszystkim środowiska, które po porażce w sprawie przeniesienia przedszkola do Szkoły Podstawowej Nr 1, przerzuciły się na kolejny nośny społecznie wątek – zagospodarowania terenu po Upadowej, mając świadomość, że wzbudza on wśród mieszkańców skrajne emocje. Inicjatorzy tej politycznej gry nie mieli szacunku dla argumentów partnera gospodarczego. Mimo tak wczesnego etapu procesu inwestycyjnego populistycznie wymuszali na Burmistrzu składanie wiążących deklaracji, dzielących społeczność lokalną.
Rezygnacja firmy Elemental Strategic Metals złożona w dniu 7 stycznia nie jest dla mnie powodem do radości. Po raz kolejny po „pamiętnych dinozaurach”, na które dziś z zazdrością patrzymy w Zatorze – inwestor wybuduje swój zakład w innym mieście. Nie stworzono mu nawet szansy dokończenia postępowania o wydanie decyzji środowiskowej, jakakolwiek by ona była. Ucierpi na tym wizerunek i atrakcyjność inwestycyjna gminy. Zostajemy z trudnymi wyzwaniami, które nas czekają: niebawem zapadną decyzje rządowe, w którym roku zamknięta zostanie kopalnia. Zostajemy z problemem miast tracących swoje funkcje, starzejącym się społeczeństwem i depopulacją, ponieważ młode, wykształcone pokolenie po studiach pozostaje w aglomeracjach. Do udźwignięcia jako samorząd mamy też trudną sytuację gospodarczą po pandemii.
Mimo tych trudności staram się z optymizmem patrzeć w przyszłość. Liczę na Państwa wsparcie i współpracę, ponad podziałami politycznymi, przy podejmowaniu często niełatwych decyzji dla dobra rozwoju gminy Libiąż.
( – ) Burmistrz Libiąża
Jacek Latko